جهش

هرگونه تغییر در ماده ژنتیکی یا ژنوم و یا کروموزوم که قابلیت توارث به نسل بعدی را داشته باشند را جهش یا موتاسیون می‌گویند. اگر موتاسیون در سلول‌های غیرجنسی رخ دهد، یک منطقه جهش یافته را به وجود می‌آورد که به نسل بعد منتقل نخواهد شد. که به چنین موتاسیونی، جهش سوماتیک گفته می‌شود. اما چنانچه موتاسیون در سلول‌های جنسی اتفاق بیفتد این جهش به نسل بعد منتقل گشته که به چنین جهشی نیز، جهش سلول‌های جنسی گفته می‌شود.

جهش دیگری وجود دارد که جهش نو نامیده می‌شود و اگر چه در تمام سلول‌های بدن فرد وجود دارد اما تاریخچه‌ای از گذشته ندارد و از پدر و مادر به ارث نمی‌رسد.

برخی اوقات به دلیل شرایط جوی و زندگی ممکن است فردی دچار این نوع جهش شود. شرایطی مانند تابش اشعه فرا بنفش توسط نور خورشید می‌تواند باعث جهش شود. هنگامی که سلول‌ها در حال تقسیم هستند جهش ژنی به وجود می‌آید. نکته اینجاست که وقتی در طول زندگی یک فرد جهش نو اتفاق می‌افتد به نسل‌های بعد منتقل نمی‌شود. برخی اوقات ممکن است در روزهای اولیه حیات جنین جهش صورت گیرد. از آنجایی که سلول‌های جنین در حال تقسیم و رشد کردن هستند، امکان دارد برخی از سلول‌ها دچار جهش شوند و برخی دیگر بدون تغییرات ژنتیکی باقی بمانند.

برخی از تغییرات ژنتیکی بسیار کمیاب هستند، در حالی که برخی دیگر رایج و معمولند. تغییرات ژنتیکی که بیش از 1 درصد در جمعیت مردم اتفاق می‌افتند، تغییراتی معمولی هستند و همین تغییرات در ظاهر انسان‌ها مانند رنگ چشم، رنگ مو و گروه خونی نمود می‌کند. اگر چه بیشتر این تغییرات ژنتیکی تأثیر منفی در سلامت انسان ندارند، اما ممکن است موجب اختلالات شدیدی گردند.

انواع جهش

می‌توان جهش‌ها را بسته به این که چه تأثیری بر فنوتیپ موجود زنده وارد می‌کنند، به سه دسته تقسیم نمود:

1. جهش‌های مضر: 

به جهش‌هایی گفته می‌شود که شایستگی فرد را کاهش می‌دهند. جهش‌های مضر غالباً از جمعیت حذف می‌شوند زیرا انتخاب طبیعی علیه افراد واجد این گونه جهش‌ها عمل می‌کند.

2. جهش‌های خنثی:

جهش‌های خنثی آن‌هایی هستند که تأثیرات فنوتیپیک آن‌ها نه سودمند است و نه مضر؛ معمولاً توسط انتخاب طبیعی تحت تأثیر قرار نمی‌گیرند و به عنوان نتیجه یک شکاف ژنتیکی ممکن است در جمعیت باقی بمانند یا از بین بروند.

3. جهش‌های مفید : 

جهش‌های سودمند آن‌هایی هستند که آلل‌های حاصله به دلیل اینکه سازگاری فرد حامل جهش را افزایش می‌دهند، باقی می‌مانند. نهایتاً این جهش‌ها تمایل دارند که در جمعیت تثبیت شوند. طی فرایند تثبیت، یک آلل جایگزین آلل دیگری می‌شود.

روش‌های ایجاد جهش

1.  جهش القایی:

این نوع جهش در روش آزمایشگاهی با استفاده از مواد فیزیکی و شیمیایی ایجاد می‌گردد.

2.  جهش خود به خودی:

این جهش‌ها در حالت عمومی به صورت خود به خودی و طبیعی ایجاد می‌شود. مانند جهش‌های نقطه‌ای که به طور کلی خود به خودی بوده و میزان وقوع آنان بسیار کم است.

علت وقوع جهش

وقوع جهش، گوناگونی ژنتیکی را در جمعیت افزایش می‌دهد. جهش جدیدی که به سلول‌های جنسی (گامت‌ها) منتقل می‌شود، به دلیل جانشین شدن آللی با آلل دیگر، بلافاصله باعث بروز تغییراتی در مجموع آلل‌های یک جمعیت می‌شود. جهش منبع اصلی تفاوت‌های ژنتیکی است که به عنوان ماده خام برای انتخاب طبیعی عمل می‌کند.

مسابقه وبلاگ برتر ماه

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:

موضوعات مرتبط: مطالب علمی ، ،
برچسب‌ها: